Leren communiceren geeft kinderen regie over hun leven
“Elk mens wil graag gezien en gehoord worden. De kwaliteit van je leven hangt mede af van de mogelijkheid om te communiceren. Dus willen we juist ook de kinderen van De Waggelmannetjes leren communiceren. Want als je kunt communiceren, kun je meer regie over je leven nemen.”
Tanja Elserman is juf en logopediste, en geeft twee dagen per week les bij De Waggelmannetjes. Ja, echt: les. Soms in een groepje, en soms een-op-een. Net wat het kind aan kan. Tanja vertelt vandaag over haar werk als juf en logopediste bij De Waggelmannetjes.
Het belang van lessen voor de kinderen van De Waggelmannetjes
“De kinderen die bij De Waggelmannetjes komen hebben geen leerplicht, want ze hebben veel zorg nodig. Maar dat betekent niet dat ze niet kunnen leren. Denk bijvoorbeeld aan woordenschatuitbreiding en woordbegrip – dat zijn bij uitstek dingen waar ZEVMB-kinderen zich soms meer op kunnen ontwikkelen dan verwacht.” aldus Tanja.
Ze vervolgt: “De kwaliteit van leven van deze kinderen wordt in de basis bepaald door de medische verzorging die ze krijgen. En deze kinderen worden ontzettend goed verzorgd; door hun ouders en verpleegkundigen. Met mijn lessen wil ik naast medische zorg, ook ontwikkeling als bron van kwaliteit van leven neerzetten. Door het ontwikkelen van communicatiemogelijkheden ontstaat er toegevoegde levenskwaliteit voor deze kinderen.”
Hoe verloopt een les?
Tanja: “Eerder werkte ik in een groepje bij De Waggelmannetjes; op dit moment zijn er vooral kinderen die het best gedijen bij individuele aandacht.”
“We starten iedere les met een begroeting naar elkaar toe – vanuit het kind op zijn of haar manier. Vervolgens werken we vanuit een thema aan een leeropdracht.”
“Het thema is nu bijvoorbeeld ‘Lente’. Dan kijken we bijvoorbeeld naar bloemen, waarbij we woordenschat of uitdrukkingsvermogen kunnen ontwikkelen. Of we ruiken aan de bloemen. We knutselen ook; waarbij de kinderen echt een actieve rol hebben – al is het maar de kleuren uitkiezen. De een houdt het een half uurtje vol, de ander wat langer; dus zodra het genoeg is geweest sluiten we de les weer af met een groet.”, aldus Tanja.
Ontwikkelings- en ervaringsgericht leren
“Ik werk met deze kinderen vanuit ontwikkelings- en ervaringsgericht leren”, vertelt Tanja. “Als een verpleegkundige aangeeft dat een kind zich kan ontwikkelen, kijken we: hoe kunnen we een kind uitdagen om toch wat te leren? We bekijken hoe het fysiek en motorisch met een kind gaat. Kan het goed horen en goed zien? Op basis daarvan onderzoek ik: wat kunnen we aanbieden?”
“Stel dat ik bijvoorbeeld aan een kind wil leren wat een bal is. Dan verschilt het of het kind de bal kan laten stuiteren, of dat het kind de bal alleen kan voelen in zijn hand. Door te kijken, te voelen, te bewegen en te benoemen ontdekken kinderen niet alleen de ronde vorm ‘bal’, maar leren ze ook wat ‘hard’ of ‘zacht’ is, en hoe een bepaald materiaal voelt. Zo leert iedereen op zijn eigen niveau alle dimensies van een woord dat eerst weinig betekenis had.”
Nieuw gedrag door nieuwe communicatie
Tanja maakte meer dan eens mee dat een kind nieuw gedrag vertoonde door de nieuwe communicatiemogelijkheden die een kind leert in haar lessen. “Er kwam een jongetje bij De Waggelmannetjes dat zich eigenlijk helemaal niet kon uiten. Dat had tot gevolg dat hij de hele dag jammerde. Dit kind leek veel meer in zich te hebben. We zijn samen op zoek gegaan naar manieren om dat oude gedrag te doorbreken.”
“Door die zoektocht kan dit kind zich nu veel beter uiten. Dit jongetje weet nu wat het moet aangeven, als de juiste middelen worden aangeboden. We laten bijvoorbeeld picto’s zien, en het kind kan bij de juiste picto aangeven dat hij die bedoelt.”
“Aangeven wat je wil is heel fijn als je bijvoorbeeld pijn hebt. En het is ook handig voor het eigen leertraject. Als je 10 of 11 bent, wil je wel eens wat anders dan Sesamstraat – als je dat aankan. Zo kon deze jongen aangeven dat hij toe was aan het Jeugdjournaal. Dat is mooi.”
Tanja: “En dit betekent niet dat een kind ineens kan praten; maar er is wel duidelijk minder frustratie.”
Lessen voor volwassenen
“Het mooie is dat er een wederkerigheid zit in de lessen met de kinderen. Want ze leren niet alleen van mij, of van volwassenen in het algemeen, maar wij volwassenen leren ook van hen. Van deze kinderen leer je allereerst: wat is nu werkelijk belangrijk in het leven?”
“En wat je ook ziet: kinderen geven een hoop aan. Het is aan ons om dat te leren lezen en te herkennen. Zo leren ook wij iedere dag bij.”
